Mô Hình Đầu Tư Của Rusbult

Mô hình của Rusbult cho rằng mức độ Cam kết (Commitment) của một người đối với mối quan hệ không chỉ dựa vào việc họ cảm thấy Hài lòng (Satisfaction) như thế nào. Thay vào đó, cam kết bị ảnh hưởng bởi ba yếu tố:

1. Sự Hài Lòng (Satisfaction Level)

Đây là mức độ cảm xúc tích cực của một người khi ở trong mối quan hệ. Nó dựa trên sự cân bằng giữa phần thưởng (rewards) và chi phí (costs).

• Hài lòng cao $\rightarrow$ Các phần thưởng vượt trội so với chi phí (ví dụ: đối tác hỗ trợ, vui vẻ, ít tranh cãi).

2. Chất Lượng của Các Lựa Chọn Thay Thế (Quality of Alternatives)

Đây là những lợi ích và kết quả mà một người tin rằng họ có thể nhận được bằng cách rời bỏ mối quan hệ hiện tại và chuyển sang một lựa chọn khác (ví dụ: một đối tác tiềm năng khác, cuộc sống độc thân, hoặc tập trung vào sự nghiệp/bạn bè).

• Chất lượng lựa chọn thay thế thấp $\rightarrow$ Cam kết cao hơn (người đó nghĩ họ sẽ không tìm được ai tốt hơn).

3. Quy Mô Đầu Tư (Investment Size)

Đây là những nguồn lực mà một người đã đặt vào mối quan hệ mà họ sẽ mất đi nếu mối quan hệ kết thúc. Những khoản đầu tư này có thể là:

• Vật chất: Tài sản chung, tiền bạc, nhà cửa.
• Vô hình: Thời gian, năng lượng cảm xúc, bạn bè chung, kỷ niệm, kế hoạch tương lai đã xây dựng cùng nhau.
• Đầu tư lớn $\rightarrow$ Cam kết cao hơn (vì họ sẽ mất nhiều hơn khi chia tay).

Tóm Tắt Mối Quan Hệ Giữa Các Yếu Tố:

Mô hình được tóm tắt bằng công thức sau (mặc dù nó là một công thức khái niệm chứ không phải toán học):

$\text{Cam kết} = \text{Sự Hài lòng} - \text{Chất lượng Lựa chọn Thay thế} + \text{Quy mô Đầu tư}$

Nói tóm lại: Người ta sẽ Cam kết ở lại một mối quan hệ nếu họ Hài lòng, nghĩ rằng họ không có lựa chọn thay thế tốt hơn, và đã đầu tư rất nhiều vào đó.

References & Sources